ÇOCUKLARDA GEÇMEYEN ÖKSÜRÜK VE ÇÖZÜM YOLLARI
Öksürük, çocukluk döneminde en sık görülen şikâyetlerden biridir. Genellikle soğuk algınlığı, grip gibi enfeksiyonlar sonrası ortaya çıkar ve birkaç gün içinde geçer. Ancak bazı çocuklarda öksürük haftalarca sürebilir. Bu durum hem çocuğun yaşam kalitesini etkiler hem de ebeveynlerde endişeye yol açar. Peki, çocuklarda geçmeyen öksürüğün nedenleri nelerdir ve nasıl çözüm bulunabilir?
Öksürük Neden Oluşur?
Öksürük, solunum yollarını temizlemeye yönelik doğal bir reflekstir. Vücut, havayolundaki tahriş edici etkenleri dışarı atmak için öksürük üretir. Bu mekanizma bazen uzayabilir ve altında farklı nedenler yatabilir.
Geçmeyen Öksürüğün Yaygın Nedenleri:
1. Viral Üst Solunum Yolu Enfeksiyonları: Soğuk algınlığı geçtikten sonra bile öksürük 2-3 hafta sürebilir. Bu, “post-viral öksürük” olarak adlandırılır ve genellikle kuru, tahriş edici tarzda olur.
2. Alerjik Rinit veya Astım:
Çocukta alerjik bünyeye bağlı burun akıntısı ya da bronş duyarlılığı varsa öksürük gece artabilir, uzun sürebilir. Özellikle sabah ve gece öksürüğü varsa astım dışlanmamalıdır.
3. Geniz Akıntısı (Postnazal akıntı):
Burundan geriye doğru akan salgılar öksürük refleksini tetikler. Genellikle yatınca artar.
4. Reflü (Gastroözofageal Reflü):
Mide asidinin yemek borusuna kaçması sonucu boğazda tahriş oluşur. Bu da özellikle gece öksürüğüne neden olabilir.
5. Pasif Sigara Maruziyeti: Evde sigara içilmesi, çocukta kronik öksürüğün en yaygın tetikleyicilerindendir.
6. Sinüzit: Özellikle okul çağında sık sinüzit geçiren çocuklarda, burun tıkanıklığı ve geniz akıntısı uzun süren öksürük yapabilir.
7. Yabancı Cisim Aspirasyonu: Ani başlayan ve geçmeyen tek taraflı öksürük, bronş içine kaçan bir yabancı cismi düşündürebilir.
Çözüm Yolları: Ne Yapılmalı?
1. Doktor Değerlendirmesi Şart
İki haftadan uzun süren her öksürükte, bir çocuk doktoruna başvurmak gerekir. Fizik muayene ve gerekirse radyolojik tetkikler (akciğer grafisi gibi) yapılmalıdır.
2. Altta Yatan Nedenin Tedavisi
– Astım varsa, düzenli solunum tedavileri başlanır.
– Alerjik rinit için alerjenlerden uzaklaşma ve antihistaminikler kullanılabilir.
– Reflü durumunda, gece beslenmeleri düzenlenmeli, yatmadan önce beslenme kesilmeli ve yatış pozisyonu değiştirilmelidir.
– Sinüzitte antibiyotik tedavisi gerekebilir.
3. Doğal Destek Yöntemleri
– Bol sıvı: Su, ılık bitki çayları (ıhlamur gibi) balgamın incelmesine yardımcı olur.
– Bal: 1 yaş üzeri çocuklarda gece yatmadan önce verilen 1 tatlı kaşığı bal, öksürüğü azaltabilir.
– İzotonik tuzlu su buharı: Ilık tuzlu buhar, hava yollarını yumuşatır.
– Nemli ortam: Odanın nem seviyesi %40-60 arası olmalı. Nemlendirici cihazlar kullanılabilir.
4. Sigara Dumanından Uzak Durmak
Çocukla aynı ortamda sigara içilmemesi çok önemlidir. Hatta sigara içilen giysilerle bile temas, hassas çocuklarda öksürüğü tetikleyebilir.
5. İlaç Kullanımı
Öksürük şurupları genellikle çocukluk çağında önerilmez, çünkü öksürük refleksini durdurmak çocukta mevcut tablonun ilerlemesine yol açabilir ve yan etki riski vardır. Ancak doktor önerisiyle bazı durumlarda tedavi veya alerji ilaçları verilebilir.
Ne Zaman Endişelenmeli?
Aşağıdaki durumlarda mutlaka doktora başvurulmalıdır:
– 3 haftayı geçen öksürük
– Yemek yerken boğazına gıda kaçması sonrası azalmayan öksürük
– Hırıltılı solunum
– Gece uykudan uyandıran şiddetli öksürük
– Kilo kaybı, iştahsızlık
– Nefes alırken zorlanma veya morarma
Sonuç olarak, çocuklarda öksürük her zaman bir hastalık belirtisi olmayabilir, ancak uzun sürdüğünde dikkate alınmalı ve doğru şekilde değerlendirilmelidir. Erken tanı, çocuğun konforunu artırır ve gereksiz ilaç kullanımını önler. Doğal desteklerle birlikte, hekim takibi en doğru yaklaşımdır.