HPV Aşıları ve Çocukluk Çağında Başlanmasının Önemi
HPV (Human Papilloma Virus), dünya genelinde en yaygın cinsel yolla bulaşan virüslerden biridir. Çoğu enfeksiyon belirti vermeden geçse de bazı HPV tipleri rahim ağzı kanseri, genital siğiller ve baş-boyun kanserleri gibi ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Günümüzde HPV’ye karşı geliştirilen aşılar, bu hastalıkların önemli bir kısmını önleyebilmektedir. Aşının çocukluk çağında yapılması ise koruyuculuğun en yüksek seviyede sağlanabilmesi açısından hayati önem taşır.
HPV Nedir?
HPV, yaklaşık 200 farklı tipi bulunan bir virüs ailesidir. Bu tiplerden bazıları “düşük riskli” olup genital ve el ayakta siğil gibi daha hafif sorunlara yol açarken, bazıları “yüksek riskli” olarak bilinir ve özellikle rahim ağzı kanseri ve anal kanser ile ilişkilendirilir. HPV tip 16 ve 18, dünya genelinde rahim ağzı kanseri vakalarının %70’inden sorumludur.
Virüs çoğunlukla cilt temasıyla, özellikle cinsel yolla bulaşır. Bu nedenle pek çok kişi, cinsel yaşamı başladıktan kısa bir süre sonra virüsle karşılaşır.
HPV Aşısı Nedir?
HPV aşıları, virüsün bulaşmasını önlemeye yönelik geliştirilmiş biyolojik ürünlerdir. Günümüzde önerdiğimiz tek HPV aşısı mevcuttur:
Nonavalent (9’lu) aşı: 6,11,16,18,31, 33, 45, 52 ve 58’e karşı da koruma sunar.
Bu aşılar, virüsün bulaşmasını ve dolayısıyla yol açabileceği kanser ve siğil gibi hastalıkları büyük oranda önler.
Çocukluk Çağında Aşılama Neden Önemlidir?
HPV aşısının en etkili olduğu dönem, kişi virüsle karşılaşmadan önce yapılan dönemdir. Bu da genellikle cinsel hayat başlamadan önceki yaşlardır.
DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) ve CDC (ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi) gibi uluslararası sağlık kuruluşları, aşının 9 yaştan itibaren yapılmasını önermektedir.
Başlıca nedenler şunlardır:
1. Bağışıklık yanıtı daha güçlüdür: Araştırmalar, çocukluk çağında yapılan aşıların, ileri yaşlarda yapılan aşılara göre daha yüksek antikor düzeyleri oluşturduğunu göstermiştir.
2. Koruyuculuk uzun sürelidir: Erken yaşta yapılan HPV aşılarının, uzun yıllar süren etkili koruma sağladığı kanıtlanmıştır.
3. Cinsel temas öncesi dönemde uygulama: Virüsle temas olmadan önce aşı yapmak, etkinliği %90’ın üzerine çıkarır. Temas sonrası yapılan aşılar koruyuculuk açısından daha düşük sonuç verir.
4. Toplum bağışıklığı sağlanır: Aşılamanın yaygınlaşması, virüsün yayılımını azaltarak toplumda genel korunmayı da artırır.
Kız ve Erkek Çocuklara Aşılama
HPV aşısı yalnızca kız çocuklarına değil, erkek çocuklara da önerilir. Çünkü HPV erkeklerde de anal kanser, genital siğiller ve bazı baş-boyun kanserlerine neden olabilir. Ayrıca erkeklerin taşıyıcı olması, virüsün yayılımını artırır.
Çocuklara genellikle 9-14 yaş arasında 2 doz HPV aşısı yeterlidir. 15 yaş sonrası başlandığında 3 doz önerilir.
Aşıya Dair Yaygın Sorular ve Yanıtlar
– Aşı güvenli mi?
Evet. HPV aşıları, milyonlarca kişide uygulanmış ve yüksek güvenlik profiline sahip olduğu gösterilmiştir.
– Yan etkileri var mı?
En sık görülenler: enjeksiyon yerinde ağrı, hafif ateş ve baş ağrısıdır. Ciddi yan etkiler son derece nadirdir.
– Aşı olmuş biri yine de tarama yaptırmalı mı?
Evet. HPV aşısı, en sık kanser yapan tiplere karşı korur ancak tüm HPV tiplerine karşı etkili değildir. Bu nedenle tarama testleri (örneğin PAP smear), aşı sonrası da devam etmelidir.
HPV aşıları, tıbbın kanser önleme alanındaki en büyük başarılardan biridir. Çocukluk çağında başlandığında hem bireysel korunma düzeyi artar hem de toplumun genel sağlığına katkı sağlanır. Ebeveynler olarak çocuklarımıza sağlıklı bir gelecek bırakmak istiyorsak, HPV aşısını gündemimize almalıyız. Unutmayalım: Kanser, önlenebilen bir hastalık olabilir!
Ayrıntılı bilgi için bize ulaşın…
Uzm. Dr. Gizem Güngör Takeş